“EL HOMBRE DE NINGUNA PARTE” (Aleksandar Hemon)

by
No comments yet



“El hombre de ninguna parte” é unha novela profundamente desconcertante e, ao mesmo tempo, emocionalmente poderosa. Aleksandar Hemon consegue construír un retrato fragmentado, elíptico e cheo de ecos de Jozef Pronek, un protagonista que parece vivir suspendido no limbo do exilio, da nostalxia e da incerteza. O que máis me impresionou desta obra é a súa capacidade para retratar o esborrallamento dun mundo —tanto interior como xeopolítico— a través de detalles mínimos, escenas aparentemente banais e diálogos que agochan máis do que din.

Pronek non é un heroe convencional: é un mozo bosníaco atrapado nos Estados Unidos ao estoupar a guerra de Sarajevo, e a súa vida convértese nun lento vagar por traballos precarios, amizades efémeras e relacións incompletas. Móvese por lugares tan dispares como Sarajevo, Kiev e Chicago, pero nunca semella estar realmente en ningún sitio. Esa sensación constante de desprazamento, de desarraigo, de non pertencer, atravesa toda a novela como unha néboa.

Fascinoume como Hemon mestura o real co imaxinado, como alterna voces, tempos e puntos de vista para compoñer unha especie de crebacabezas narrativo que esixe do lector unha participación activa. Cada capítulo ten un ton e unha perspectiva distinta, e ás veces un sente que Pronek se vai esvaendo, que se escapa entre os dedos xusto cando cremos comprendelo. É un personaxe doce, torpe, irónico, pero tamén fondamente ferido, aínda que raramente o diga de forma directa.

Un dos elementos máis potentes da novela é a presenza constante —mais nunca explícita— da guerra dos Balcáns. Está aí, como un murmurio, como un peso que non se nomea de todo, pero que impregna cada páxina. Insinúase nunha conversa cun serbio sobre unha pensión impagada, nunha carta familiar, nunha nova afastada. Esa distancia entre o horror da guerra e a cotianidade do exilio xera unha tensión sutil e devastadora.

O idioma, ademais, xoga un papel esencial. O inglés de Pronek está cheo de interferencias, de malentendidos, de silencios que din moito máis ca as palabras. Hemon, que tamén escribe nunha lingua adoptiva, utiliza esa tensión lingüística para subliñar o tema da identidade inestable, fragmentada.

Hai momentos que me resultaron especialmente reveladores, como aquela escena na que Pronek, tras visitar alguén mentres traballaba para Greenpeace, di que o seu fogar “está onde haxa un charco no que poida ver se chove”. É unha imaxe poética, melancólica, que resume moi ben a súa condición errante.

O libro é esixente, sen dúbida. Por momentos cústame seguilo: salta entre épocas, lugares, personaxes, narradores… Pero esa dificultade forma parte da súa esencia. Obríganos a asumir a mesma confusión e desorientación que vive o protagonista. De feito, a novela xeroume sensacións contraditorias, moitas veces incómodas: dor, marxinalidade, suciedade, desorde, mesmo tolemia. E, paradoxalmente, gustoume por iso mesmo.

Hai unha escena ao final, case absurda, case tráxica, na que Pronek e a súa parella intentan cazar un rato. Pronek, frustrado, berralle a súa parella: “¡Chama á maldita policía! ¡Fai que me boten deste puto país!”. Para min, ese estouro é o punto de ebulición de todo o que viña acumulando: a loita constante por atopar un lugar onde encaixar, por entender quen é, por facer algo que realmente o encha. Esa escena, tan doméstica e ao tempo tan simbólica, pareceume o resumo perfecto do libro.

No fondo, El hombre de ninguna parte lembroume a un sevdalinka bosníaco ou a unha vella canción de blues: chea de tristura, de beleza melancólica, de historias que non rematan de pecharse. É unha novela especial, complexa, e fondamente humana. Non dá respostas claras, pero deixa moitas preguntas a resoar no lector.

TRES CANTOS FÚNEBRES POR KOSOVO (ISMAÍL KADARÉ)

by
No comments yet



Este pequeno pero poderoso libro de Ismaíl Kadaré, escrito en 1998, parte da batalla de Kosovo en 1389, un episodio decisivo na historia dos Balcáns. A través da recreación da invasión otomá, o autor explora as raíces profundas dun conflito que se repite, case como un eco trágico, ao longo dos séculos nesta rexión castigada pola historia. 

A batalla é o punto de partida, pero o que realmente interesa a Kadaré non é só o feito militar, senón a súa mitificación, a súa persistencia na memoria colectiva e, sobre todo, a súa capacidade para explicar as fracturas culturais e relixiosas que seguen marcando os pobos dos Balcáns. A derrota da coalición cristiá —composta por serbios, albaneses e romanos— fronte ao sultán Murat non só inaugura a ocupación otomá, senón que serve de metáfora dun trauma que nunca rematou de pechar. 

Un dos aspectos que máis me gustou do libro é o último capítulo, sen dúbida o máis potente e simbólico, onde o corpo do sultán Murat é transportado de volta a Anatolia, mentres que as súas vísceras quedan enterradas no campo de batalla. Esa sangue que queda na terra é un símbolo fortísimo: fala do enraizamento do conflito, do legado inevitable da guerra, da memoria que fermenta baixo os pés dos vivos. 

Especial interese ten tamén a relación entre dous xoglares —un serbio e un albanés— que, despois da derrota, seguen co seu oficio de cantar a historia. A súa relación non é exactamente cordial, pero si representativa: ambos conservan nas súas cantigas o resentimento, as diferenzas, os relatos contrapostos que separan aos seus pobos. Kadaré retrata, a través deles, como a cultura tamén pode ser campo de batalla, e como as feridas do pasado se perpetúan a través das palabras. 

O que me chamou especialmente a atención é como, a pesar de estar ambientado no século XIV, o libro fala tamén da Europa do noso tempo. Esa Europa dividida, lenta, burocrática, con dificultade para actuar con unidade e decisión no escenario internacional. Tres cantos fúnebres por Kosovo é tamén unha ollada crítica ao fracaso europeo á hora de comprender ou xestionar os seus propios conflitos internos. 

En definitiva, é un libro curto —apenas un cento de páxinas— pero de lectura intensa e chea de matices. Escrita cunha linguaxe poética e poderosa, esta obra serve tanto como reflexión histórica coma advertencia contemporánea. Agradezo moito a Cris por prestarme este libro e compartirme non só o exemplar, senón tamén o seu amor polos libros e a súa sabedoría lectora. Grazas a ela, descubrín un autor ao que quero seguir lendo

“UN CABALLERO EN MOSCÚ” - AMOR TOWLES

by
No comments yet

Acabo de rematar "Un caballero en Moscú", de Amor Towles, e confeso que me invade unha certa melancolía por chegar ao final dunha novela tan exquisita. Poucas veces se atopa un libro cunha combinación tan afinada de beleza literaria, fondura temática e elegancia narrativa. É unha obra fermosísima, delicada e sutil, que consegue atraparte non pola espectacularidade dos acontecementos, senón pola forma en que se desprega a vida mesma, na súa expresión máis cotiá e, ao tempo, máis transcendental.

A trama, centrada no conde Alexander Rostov —Sasha para os íntimos—, que tras un xuízo bolchevique é condenado a arresto domiciliario no Hotel Metropol de Moscova, permítelle a Towles despregar un universo en miniatura onde cada xesto, cada almorzo, cada conversa ten peso, sentido e graza. Ao longo das páxinas, somos testemuñas de como ese confinamento forzado se converte nunha viaxe interior. E o que comeza como unha reclusión case absurda acaba revelándose como un espazo fértil para a amizade, o amor, a beleza e a dignidade.

O personaxe do conde é dunha fondura encantadora: un aristócrata que, sen renunciar ao seu porte, se adapta á nova vida, colabora co persoal do hotel, coida os detalles, cultiva as súas afeccións, transmite valores. Da man de personaxes entrañables como o chef Emile, Andrey o maître, Marina, o “Obispo” —director do hotel—, Nina ou a súa filla Sofia, que remata por ser tamén filla do conde en todos os sentidos, vemos medrar a lealdade, o compromiso e unha maneira de estar no mundo baseada no respecto, no gusto e no equilibrio. A presenza de Mishka, amigo íntimo, a relación con Anna Urbanova, a evolución política da URSS tras a Revolución de 1917… todo isto vai tecendo un tapiz rico e sereno ao mesmo tempo.

Towles escribe cunha delicadeza difícil de describir: un detense a reler frases polo puro pracer de volvelas saborear. Lembro especialmente a escena na que describe o ritual do almorzo —o café, a galleta, a mazá, o exercicio matinal— e é sinxelamente maxistral. Poucas veces un autor consegue evocar imaxes tan vívidas con tan pouco ruído.

Ademais —e isto non é menor—, a novela está salpicada dun humor finísimo, deses que non fan rir a gargalladas, pero si che debuxan un sorriso constante, coma quen comparte confidencias cun amigo sabio e algo irónico.

É, sen dúbida, o mellor libro que lin no que vai de ano. E non sei se atoparei outro que consiga tocar tantas teclas con tanta harmonía. "Un caballero en Moscú" é unha obra que se goza amodo, que se saborea, e que deixa pegada. Non é só recomendable: é imprescindible.


A IGREXA DE SAN PEDRO DE A MEZQUITA

by
No comments yet



No sur da provincia de Ourense, no concello da Merca, situado dentro da comarca de Celanova e Baixa Limia, escóndese unha das xoias mellor conservadas e máis representativas do románico galego: a igrexa de San Pedro de A Mezquita. A súa situación, a só uns 15 quilómetros da cidade de Ourense, permite un acceso doado dende autoestrada A-5 a Rante dirixímonos cara A Telelleira (Concello de Taboadela) e, a pouca distancia, a Mezquita donde toparemos este fermoso templo, que emerxe entre a paisaxe cunha dignidade austera e monumental. 

Contexto histórico

A orixe do lugar e da propia igrexa está estreitamente ligada ao mosteiro de Celanova, un dos centros monásticos máis influentes de Galicia na Alta e Plena Idade Media. Diversos documentos acreditan a pertenza desta zona ao dominio do cenobio celanovés, mediante múltiples doazóns que se sucederon ao longo do tempo. A máis antiga data do 10 de decembro do ano 989, cando un tal Vistrario ofreceu á comunidade monástica un casal situado “subtus Sancto Petro de Mezquita”, na zona denominada Bubale sub Castro Veives. No século XI, as doazóns continúan. En 1041, a condesa Toda entrega varias vilas, entre as que se menciona explicitamente “Sancto Petro de Mezquita”, e once anos despois, Pelayo Núñez doa a súa vila coa intención de ser enterrado alí. Estas referencias documentais testemuñan a importancia do lugar e a súa relación espiritual e administrativa co mosteiro de Celanova. 




Arquitectura exterior 

A igrexa é un magnífico exemplo do románico rural galego. Está composta por unha única nave rectangular que remata nunha cabeceira formada por un tramo recto e un ábside semicircular. Este tramo recto presenta unha maior altura e anchura respecto ao ábside, xerando un xogo de volumes que reforza a sensación de verticalidade do edificio. A verticalidade tamén se acentúa coa presenza de robustos contrafortes nos muros da nave e columnas adosadas no corpo absidal. 

Os accesos ao templo distribúense en tres portas: unha na fachada occidental e outras dúas nos muros laterais norte e sur. A iluminación natural chega a través de oito vans na nave e cinco na zona da cabeceira, incluídos os do tramo recto e do ábside. A torre do campanario, de aspecto achatado por mor da altura da nave, está situada no extremo sur da fachada occidental e rematada por un tellado a catro augas. 

A decoración escultórica no exterior é ampla e variada. Tanto os canzorros como as arquivoltas, capiteis e columnas presentan motivos xeométricos, vexetais e zoomorfos, que revelan unha complexidade e riqueza pouco habitual no románico do interior galego. Os vans do ábside, por exemplo, seguen un esquema moi coidado, con arquivoltas molduradas e columnas rematadas en capiteis decorados con follas, bólas e figuras de animais. A cornixa, sustentada en canzorros, remata con motivos como follas de col, volutas e entrelazados. 





A fachada occidental 

A fachada principal, como adoita acontecer no románico popular galego, está enmarcada por dous potentes contrafortes entre os cales se abre a portada. Esta está profusamente decorada e configúrase mediante un arco lixeiramente apuntado con tres arquivoltas, columnas lisas e columnas centrais entorchadas. As arquivoltas presentan un repertorio ornamental riquísimo: arquillos cegos, follas carnosas dispostas radialmente, perlas e tacos. O tímpano, monolítico, exhibe unha cruz co Cordero no seu centro, e nas súas esquinas unhas rosetas. Esta iconografía, de inspiración bizantina, mostra a conexión do románico galego con influencias artísticas que chegaron probablemente a través de modelos orientais. 

As enxutas desta portada acollen dúas figuras esculpidas: á esquerda, San Pedro, identificado pola chave que sostén, e á dereita, unha figura feminina que podería representar a Santa Ana, a Virxe María ou mesmo a Igrexa. Nos contrafortes, máis esculturas complementan o programa iconográfico: unha loba amamantando aos seus lobeznos, un animal depredador coa súa presa, e mesmo un guerreiro armado cunha lanza. 

Por riba da portada, á altura do segundo corpo da fachada, sitúanse dous vans: unha ventá con arquivolta sobre columnas e un rosetón. A súa decoración, novamente, mostra motivos vexetais e xeométricos dispostos con gran coidado estético. 









Os muros laterais 

Tanto o muro sur como o norte están divididos en tres tramos mediante contrafortes. Os vans están dispostos simetricamente e decorados con arquivoltas sobre columnas adosadas. Destacan os capiteis e os cimacios, cunha decoración variada que inclúe elementos vexetais, bolas, entrelazados e figuras de animais. A cornixa, como no resto do templo, está sustentada por canzorros tallados con motivos xeométricos e fitomorfos. 

As portas laterais tamén amosan tímpanos decorados: a do sur representa dous leóns apoiando as patas dianteiras nas almenas dun castelo, mentres que a do norte amosa un tímpano modificado, con elementos reaproveitados e decoración vexetal nos capiteis. 









O ábside

A cabeceira está formada polo tramo recto e o hemiciclo absidal, que se articula mediante columnas con capiteis decorados con follas, entrelazados e figuras animais. As ventás do ábside, tres en total, seguen un modelo uniforme, con arquivoltas molduradas, capiteis decorados e columnas de fuste liso sobre basas áticas. 

No tramo recto do presbiterio atópanse dúas ventás, unha moderna e outra antiga, en forma de óculo con celosía, ademais dunha credencia escavada no muro. O conxunto da cabeceira destaca tanto pola súa solidez estrutural como pola súa harmonía estética e riqueza ornamental. 



O interior 

No interior, a igrexa mantén a sinxeleza e sobriedade propias do románico, pero cunha clara intención monumental. A nave está cuberta por unha estrutura de madeira sustentada por dous grandes arcos diafragma lixeiramente apuntados, que descansan sobre columnas encastradas con capiteis decorados con motivos vexetais. Estes mesmos arcos serven para organizar o espazo interior, ao igual que o arco triunfal que dá acceso ao presbiterio. 

A bóveda do presbiterio componse dun tramo con bóveda nervada e outro con bóveda de forno. As nervaduras rematan en columnillas que conectan coas fiestras do ábside, seguindo unha liña de imposta en baquetilla. Os capiteis decorativos repiten motivos vexetais, destacando a presenza de follas picudas, volutas e bolas. As claves das bóvedas preséntanse con floróns e rosetas. 

O conxunto interior é iluminado por once vans en total, entre a nave e o ábside, e presenta escasa intervención moderna, salvo o acceso á sacristía e unha ventá no muro sur. 

Foto: Arteguías


Cronoloxía e influencias 

A construción do templo sitúase entre finais do século XII e o primeiro cuarto do XIII. Unha inscrición interior apunta ao ano 1172 (era Mccx), aínda que podería referirse a unha data algo posterior. Outras inscricións mencionan os anos 1254 e 1263 como momentos de doazóns para continuar ou finalizar a obra. 

Diversos elementos estilísticos e decorativos conectan esta igrexa co ámbito compostelán e co taller do Mestre Mateo, especialmente nos festóns de arquitos, as follas dispostas radialmente, os fustes entorchados e outros motivos típicos. Ao mesmo tempo, algúns detalles góticos, como os floróns e nervaduras, amosan a influencia do estilo cisterciense, moi presente na arquitectura galega do século XIII. 

Valor artístico 

A igrexa de San Pedro de A Mezquita constitúe un exemplo singular e excepcional do románico rural galego. A súa excelente conservación, a riqueza escultórica e a coidada organización estrutural fan deste templo unha peza de referencia dentro do patrimonio relixioso e artístico da provincia de Ourense. 




Fonte: ROMÁNICO DIGITAL


HAMNET (MAGGIE O’FARRELL)

by
No comments yet




Este libro sorprendeume por moitas razóns, pero a primeira, sen dúbida, é a forma en que está escrito. A prosa de Maggie O’Farrell é unha marabilla: contida, fermosa, brillante, precisa e, ao mesmo tempo, fondamente emotiva. Hai un talento evidente en cada liña, en cada parágrafo, que fai que o que conta, sen ser extraordinario a nivel argumental, se converta en algo profundamente conmovedor. Porque Hamnet non é unha novela de grandes xiros, nin cun argumento espectacular, nin con acontecementos inesperados ou tramas rebuscadas. É unha novela que fala do esencial, dos feitos propios da vida da maioría das persoas. E aí reside, precisamente, a súa grandeza.

A historia xira arredor dunha familia do século XVI e, aínda que o contexto histórico poida parecer afastado, o que se narra é completamente recoñecíbel para calquera: o amor, a perda, o medo, a maternidade, a familia, a fraxilidade do corpo, a forza do espírito, do amor. Non hai nada máis universal ca iso.

Agnes, a nai, é un personaxe fascinante. Misteriosa, conectada coa natureza, independente no pensamento. A súa relación cos fillos, especialmente cos xemelgos, está descrita cunha sensibilidade inmensa. Gustoume moito como se constrúe a súa figura mesmo antes de ser nai: como entende a súa vida, como se namora, como se forma esa parella nova coa que un empatiza desde o primeiro momento. E, claro, a traxedia, cando chega, fágao todo tremer.

Algo moi interesante desta novela é como, partindo do pouco que se sabe sobre a vida de Shakespeare, O’Farrell constrúe unha historia familiar íntima e poderosa. Nunca se menciona o seu nome, pero é evidente que o pai de Hamnet é el. O libro está cheo de referencias, de detalles biográficos, de momentos que imaxinan a parte humana detrás do xenio literario. É ficción, si, pero unha ficción que se alimenta deses pequenos retallos históricos, deses ocos na biografía do escritor que a autora enche cunha delicadeza e unha sensibilidade impresionantes.

Hai varios momentos que me quedaron gravados, que me emocionaron profundamente. Un deles é, sen dúbida, o intre no que Hamnet, ao ver a súa irmá Judith enferma (pola peste), se entrega sen dicilo, ofrécese á morte no seu lugar. Ese xesto silencioso, cheo de amor, ten unha forza inmensa. Pero tamén me impactou moito a escena do parto dos xemelgos, a fraxilidade coa que chegan ao mundo, esa loita inicial pola vida que case anticipa todo o que virá despois. E, por suposto, a morte de Hamnet. Está contada con contención, mais deixando ver unha dor inmensa, con delicadeza e cunha rabia non sempre contida. A dor, o baleiro que deixa, a desgarradura que supón para a nai, para as irmás, para o pai que chega tarde… todo iso está narrado cunha intensidade emocional tal que un queda completamente atravesado por esa desgraza.

O libro non remata aí: afonda no dó, na desesperanza, nese momento no que a vida perde o seu sentido. A nai, rota, xa non atopa razóns para seguir adiante. O pai, distante, tenta comprender o que perdeu. E as fillas, coa súa tenrura silenciosa, sosteñen algo do presente, como se lembrasen que, mesmo no medio da dor, a vida segue. Pero segue ferida, lenta, chea de fendas. O’Farrell retrata esa etapa cunha verdade que conmociona.

Hamnet é, sen dúbida, un dos mellores libros que lin neste último ano. Pola súa capacidade de emocionar sen caer no doado. Pola delicadeza coa que trata temas tan duros. Pola beleza do seu estilo. E porque, sen dicilo directamente, recórdanos que detrás de todos nós —mesmo das grandes figuras, mesmo de Shakespeare— hai unha familia, hai un neno perdido, hai unha nai que sofre. E iso, para min, faino aínda máis inesquecíbel.

“DESPEJADO” (CARYS DAVIES)

by
No comments yet


Veño de rematar Despejado, a novela de Carys Davies, e aínda estou baixo o efecto da súa delicadeza e fondura. Xa lera boas críticas antes de comezala, pero a verdade é que quedan curtas. É unha historia breve en extensión, si, pero inmensa en emoción, intensa no que suxire e poderosísima no que cala.

A trama xira arredor de dous descoñecidos: John Ferguson, un mozo presbítero enviado no ano 1843 a unha illa remota de Escocia para desafiuzar ao seu último habitante, e Ivar, ese habitante solitario que leva décadas vivindo en illamento voluntario. Cando John aparece inconsciente na praia tras un naufraxio, Ivar, sen saber quen é nin ao que vén, recólleo, coida del e dálle acubillo. A partir de aí, nace entre eles unha relación silenciosa, fráxil, pero profundamente humana.

Dende o primeiro momento, a novela consegue meterte nese mundo: sentes o vento, o frío, a humidade da pedra, a rudeza da paisaxe. Todo está contado cunha contención que emociona máis ca calquera exceso. Hai algo moi íntimo na maneira en que Davies nos leva a esa illa, a esa casa, a ese vínculo que se vai tecendo entre dous homes que apenas se entenden con palabras, pero que, sen embargo, comezan a recoñecerse a través dos xestos, da comida compartida, dos silencios.

Un dos fragmentos que máis me impresionou foi ese no que John empeza a cuestionar a súa fe, a súa moral, a súa misión. Séntese atrapado pola culpa, pola xenerosidade que recibiu de Ivar e que o desarma. Esa escena na cela do ermitán, coa meixela apoiada na pedra fría, preguntándose se fixo todo mal, pareceume devastadora pola súa honestidade. Porque aí está un dos grandes temas da novela: o tempo, o irreversible, a conciencia de un mesmo fronte ao outro.

E logo está Mary, a muller de John, que agarda en terra firme e cuxa chegada, cara ao final, introduce unha disxuntiva inesperada. A súa presenza abre un camiño novo, ou quizais péchao. O final, como debe ser nunha historia así, é aberto, suxestivo, mesmo doloroso, porque a relación que se construíu entre John e Ivar, sen artificios nin grandes xestos, parecía ter unha pureza case perfecta. Non necesitaban moito: quizais só mirarse, camiñar xuntos, compartir o lume. Ás veces, con iso abonda.

Despejado é un libro que, sen levantar a voz, di moito. Unha xoia narrativa, intensa, sobria, fermosísima, que deixa unha pegada fonda. Un lugar inhóspito convértese nun refuxio; dous homes que non se buscaban, atópanse. E o que xorde entre eles —o que nunca chega a nomearse de todo— é o que fai desta novela unha experiencia tan poderosa.

O dito: un libro precioso, sutil e fondamente humano.

“ EL HOMBRE EN BUSCA DE SENTIDO” (VIKTOR FRANKL)

by
No comments yet



O home en busca de sentido é moito máis ca un testemuño sobre os horrores vividos por Viktor Frankl nos campos de concentración durante a Segunda Guerra Mundial. Aínda que poida parecer que se trata doutro libro máis que relata o sucedido en Auschwitz e as condicións inhumanas que sufriron millóns de persoas, o verdadeiro valor desta obra reside no seu enfoque psicolóxico e existencial. Viktor Frankl, ademais de prisioneiro, era psiquiatra, e iso permitiulle observar e analizar como reaccionan os seres humanos cando son desposuídos de todo, mesmo da esperanza. Ás veces dá a sensación de que analiza a súa experiencia coma se fose un estudo psiquiátrico ou psicolóxico. 

O máis impactante do libro, para min, non é só a crueza dos feitos, senón a inmensa enteireza do autor para transformar esa experiencia nunha lección de vida; para extraer dela aprendizaxes que lle permiten sentirse digno, sentirse persoa. A medida que avanzamos na lectura, comprendemos que, mesmo no sufrimento máis extremo, o ser humano conserva a liberdade de elixir a súa actitude. Esa é, segundo Frankl, a última das liberdades humanas. 

“Cada home, mesmo baixo unhas condicións tan tráxicas, garda a liberdade interior de decidir quen quere ser —espiritualmente e mentalmente—, porque mesmo nesas circunstancias é capaz de conservar a dignidade de seguir sentindo como un ser humano.” 

Esa idea de que, pase o que pase, aínda podemos decidir como afrontalo é fondamente inspiradora. É unha premisa que nos define como seres humanos, que salienta o enorme potencial que temos, a nosa liberdade interior, e que se opón firmemente a calquera intento de deshumanización. 

Durante a lectura, é imposible non sentirse interpelado. Frankl non escribe só para contar a súa historia, senón para convidar ao lector a mirar dentro de si mesmo, a cuestionarse cal é o sentido da súa vida e como respondería ante unha situación límite. Ou, polo menos así o creo eu, tamén ante aquelas situacións máis cotiás. 

No libro, naturalmente, tamén se fala do medo, da deshumanización, da maldade, da desesperanza, da perda de futuro… pero tamén de pequenos xestos de humanidade que, no medio do horror, convértense en xigantescos. Lémbranos que sempre é posible elixir como afrontamos a adversidade. Como afrontamos a vida: sendo indecentes ou sendo decentes. 

Comecei a lectura esperando unha obra de referencia, un clásico cargado de ideas filosóficas. E aínda que moitos deses conceptos xa os coñecía ou xa reflexionara sobre eles, Frankl dálle un peso completamente distinto ao presentalos desde a experiencia directa da dor. Esa combinación entre o rigor intelectual e a vivencia íntima é o que converte este libro nun texto tan poderoso. 

É, sen dúbida, un libro que aclara moitas cousas. Non só polo que conta, senón polo que esperta. É unha obra que invita ao silencio, á introspección e a preguntarse polo verdadeiramente esencial. 

Recoméndoo, non como unha lectura de paso, senón como unha obra que debe lerse amodo, subliñando frases, respirando entre capítulos e permitindo que cada reflexión nos acompañe máis alá do momento de pechar o libro.


PATRIA (Fernando Aramburu)

by
No comments yet

 


Patria foi o terceiro libro que lemos no Club de Lectura a “Princesa Leía” (Ceres 1894), e xa o lera hai catro anos. Volver mergullarme nas súas páxinas foi un auténtico pracer. É deses libros imposibles de soltar, tanto pola historia como pola maneira que ten Aramburu de contar. Ten unha forma de narrar tan poderosa e tan próxima que o sitúa nun pedestal moi alto dentro dos escritores actuais do ámbito hispano.

O libro lévanos á vida dun pobo vasco fondamente marcado pola presenza de ETA. Nese contexto, dúas familias amigas vense de súpeto separadas por un feito tráxico: un dos fillos entra na banda, e o pai da outra familia é asasinado. O que me resulta especialmente impactante é como as nais de ambas familias afrontan esta nova realidade. Comparten trazos de carácter que reflicten unha sociedade cun matriarcado moi marcado, onde as decisións, as emocións e os silencios xiran ao seu redor. É coma se a tristura estivese sempre presente, pero ao mesmo tempo se negasen a deixarse arrastrar por ela para poder seguir adiante, aínda que teñan un fillo no cárcere ou perderan o seu marido.

Encantoume como cada personaxe ten a súa propia profundidade. Os fillos, por exemplo, teñen historias que poderían ser libros por si sós. Aínda que ETA é un tema amplamente coñecido, e lembro ben ver os atentados nas novas, Patria vai moito máis alá do conflito político. Formula temas que me resultan moi atractivos: a amizade, a procura da felicidade, a independencia (ás veces vivida de xeito tóxico), a presión familiar, o medo a pensar diferente, a romper co establecido.

Para min, o medo é o gran tema do libro. Todo está impregnado de medo: medo a falar, a pensar, a sentir, a amar, a ser feliz… ou a non selo. E Aramburu consegue transmitir todo iso cunha naturalidade incrible. Ler Patria é como estar nun bar de Bilbao, tomando un chiquito e escoitando dous veciños contar unha historia íntima, próxima, brutal.

É un libro moi recomendable. Esta foi a miña segunda lectura, e teño claro que non será a última.



Apagón eléctrico e acendido político: a crise que Sánchez converteu en relato

by
No comments yet


O 28 de abril, España quedou sen luz. Só foron cinco segundos, pero abondaron para que Pedro Sánchez acendera a súa enésima batalla política. Un apagón técnico, con causas identificadas por expertos e explicacións ofrecidas por Red Eléctrica, converteuse, da noite para a mañá, no novo episodio dun guión xa coñecido: o do líder que nunca asume, sempre sinala e transforma cada crise nunha guerra útil. Pedro Sánchez, na súa segunda comparecencia, dixo que non se coñecían as causas do apagón, pero xa sinalara os culpables: as operadoras privadas.

A secuencia é de manual. Prodúcese un fallo eléctrico a gran escala, sen treboadas, sen ciberataques, sen inimigos externos visibles. Segundo diversas opinións de expertos, todo apunta a unha causa técnica: unha sobretensión provocada por un exceso de produción de enerxía non firme —solar, basicamente— nun momento de baixa demanda. As instalacións fotovoltaicas, nun acto automático de autoprotección, desconéctanse da rede. Resultado: caída masiva da xeración e colapso momentáneo do sistema.

A causa? Un erro de planificación. Aquel día, o mix enerxético estaba desequilibrado: 18 GW de solar fronte a apenas 3,5 de hidráulica e 1,6 de gas. Ao día seguinte, con condicións similares, corrixiuse: reduciuse a solar e aumentouse a enerxía firme. Identificouse o erro. Axustouse o modelo. Fin do misterio técnico.

Pero o Goberno, e en particular Sánchez, decidiron non asumir esta explicación. Nin unha mención ao erro de planificación. Nin un recoñecemento de responsabilidade, malia que Red Eléctrica está baixo control público (a SEPI ten o 20 % e a súa presidenta, Beatriz Corredor, foi ministra socialista nomeada a dedo). No seu lugar, unha cortina de fume: ciberataques, sabotaxes, “alguén oculta algo”. O importante non era dar respostas, senón sementar sospeitas.

A comparecencia de Sánchez foi todo menos esclarecedora. Foi un exercicio de cinismo político: atacar sen asumir, desviar sen explicar, axitar sen resolver. En vez de aclarar que pasou, dedicouse a crear un inimigo: a sombra dunha ameaza dixital, útil para xustificar novos controis e distraer dunha realidade incómoda.

E en paralelo, outro fronte: o ataque implícito á enerxía nuclear. Sen probas, sen argumentos técnicos, pero en liña co seu discurso ideolóxico. Aínda que voces dentro do PSOE —e desde comunidades como Estremadura— piden reabrir o debate sobre a enerxía firme, Sánchez prefire aferrarse ao seu relato renovable, sen matices. Nin unha palabra sobre a incapacidade actual das enerxías non firmes para estabilizar a rede en tempo real. Nin palabra de mellorar a rede de distribución eléctrica da que viñan avisando expertos. Porque aquí o debate non é renovables si ou non, senón como xestionalas con responsabilidade. Pero iso esixe humildade técnica, non propaganda política.

E mentres tanto, hai consecuencias reais. Non só a incerteza nos fogares. Non só a parálise momentánea. Tres persoas morreron, como aconteceu en Taboadela, o meu concello. Unha delas dependía dun respirador que deixou de funcionar durante o apagón. Iso non é unha anécdota nin un susto: é unha traxedia.

España non precisa líderes que vexan inimigos en cada esquina. Precisa gobernantes que saiban xestionar, asumir e corrixir. O ocorrido o 28 de abril non foi unha conspiración: foi un erro. E o verdadeiramente preocupante é que, lonxe de aprender del, o Goberno decidiu convertelo en munición para a súa guerra política perpetua.

Porque se algo ten demostrado Pedro Sánchez, é que nunca desaproveita unha boa crise para reforzar o seu relato. Aínda que se apague a luz, el asegura que o foco siga sobre a súa versión. Aínda que o sistema colapse, o relato segue acendido.

Benvidos, unha vez máis, á España das crises útiles. #apagon #indecencia

“EL OLOR DEL BOSQUE” (Hélène Gestern)

by
No comments yet



“El olor del bosque” parte dunha premisa suxestiva: unha muller, Élisabeth Bathori, mergullada no dó, recibe un encargo que semella profesional, pero que a leva a unha viaxe moito máis íntima e transformadora. A través dun legado inesperado —cartas, un diario en clave, un álbum de fotografías e unha casa no campo— iníciase unha investigación que vai máis alá do histórico para se afondar no profundamente humano.

A novela entretece o pasado e o presente con habilidade: a vida de Alban de Willecot durante a Primeira Guerra Mundial, os seus sentimentos, medos e vínculos, despéganse ante Élisabeth, quen á súa vez confronta as súas propias perdas e preguntas existenciais. Esta conexión entre dous tempos dálle á obra unha riqueza narrativa innegable. 

Porén, malia o atractivo da proposta e as excelentes críticas que recibiu, “El olor del bosque” non acabou de convencerme do todo. Comecei a lectura con interese, seducido polo prantexamento inicial e pola maneira na que se introducen temas como o dó, a memoria, o amor ou a escrita. Pero a medida que avanzaba, a novela resultoume por momentos algo densa, e mesmo tediosa.

A estrutura de múltiples voces, os saltos temporais e as diversas tramas entrelazadas —que para algúns poden ser un gran acerto— non acabaron de atraparme por completo. Sentei que, se ben a novela busca reflectir os ecos do pasado no presente, a historia se dispersa en exceso e perde forza nalgúns treitos.

Iso si, recoñezo o valor literario da obra: a importancia que lle dá á palabra escrita, tanto nas cartas como nos diarios, e a súa relación coa fotografía, outorgan unha dimensión artística e case filosófica ao relato. É unha obra que reflexiona sobre a memoria, o tempo e as pegadas que a guerra deixa nas persoas.

En resumo, “El olor del bosque” é unha novela ambiciosa, complexa e moi coidada, que aborda grandes temas con sensibilidade. Aínda así, a nivel persoal, non logrou emocionarme nin engancharme como esperaba.

Trump: 2 de abril de 2025

by
No comments yet


O 2 de abril de 2025 pode pasar á historia como un punto de inflexión na economía global. Ese día, o presidente dos Estados Unidos, Donald J. Trump, asinou unha orde executiva que impón un arancel do 60% ás importacións procedentes de China e dun 10% ao resto do mundo. A medida, xa anunciada  e con entrada en vigor inmediata, non é un episodio illado nin unha excentricidade populista máis no seu repertorio. É, en realidade, a culminación dunha estratexia que leva anos xestándose: o abandono formal e decidido do modelo globalizador que rexía o mundo desde os anos noventa. Con esta decisión, Trump consagra un novo paradigma: o comercio internacional xa non é un espazo de cooperación, senón un campo de confrontación. E os Estados Unidos xa non son o garante da orde comercial, senón o seu principal revisor. 

Esta doutrina non xorde da nada. Desde a súa primeira campaña presidencial en 2016, Trump fixo do rexeitamento ao libre comercio unha bandeira política. Denunciou os tratados multilaterais como prexudiciais para os traballadores estadounidenses, acusou a China de prácticas desleais e prometeu “recuperar” o músculo industrial do país. No seu primeiro mandato, xa deu mostras deste xiro proteccionista: retirouse do Acordo Transpacífico, renegociou o NAFTA (reconvertido no USMCA), impuxo aranceis ao aceiro e ao aluminio e paralizou o funcionamento do Órgano de Apelación da OMC. Pero agora, no seu segundo mandato, o discurso evolucionou cara a unha lóxica máis estrutural, máis radical e tamén máis perigosa: o comercio convértese nunha arma estratéxica, non nunha ferramenta de prosperidade compartida. 

Trump entendeu mellor ca moitos líderes contemporáneos a natureza cambiante do poder global. Nun mundo onde a interdependencia se percibe cada vez máis como unha debilidade —e non como unha fonte de estabilidade—, controlar o acceso a bens estratéxicos, limitar a dependencia de cadeas de subministración externas e condicionar o comercio a obxectivos políticos concretos convertéronse en instrumentos de poder máis eficaces ca calquera tratado ou cume diplomático. Os seus aranceis non buscan só protexer industrias nacionais; pretenden alterar os incentivos globais, redirixir investimentos, forzar relocalizacións e, sobre todo, lembrar ao mundo que a supremacía económica segue sendo un compoñente esencial da hexemonía estadounidense. 

O golpe a China é brutal, pero coherente coa narrativa xeopolítica que Trump leva anos articulando: a competencia entre Washington e Pequín non é só comercial, senón sistémica. Para el, China representa unha ameaza existencial para o liderado estadounidense, e calquera concesión económica é, en última instancia, unha cesión de soberanía. Ao impoñer un arancel do 60% ás importacións chinesas, non só pretende encarecer os produtos asiáticos e frear a súa penetración no mercado estadounidense; tamén quere disuadir as multinacionais de investir alí, obrigalas a reconfigurar as súas cadeas de subministración e acelerar a desconexión económica (o famoso decoupling) que xa comezara timidamente coa administración Biden. 

Pero a medida que afecta ao resto do mundo —un 10% de arancel xeneralizado, incluídos os aliados tradicionais— é aínda máis reveladora. Envía unha mensaxe clara: ninguén queda exento. Xa non existen socios preferentes, nin aliados económicos por defecto. Europa, América Latina, Xapón, Corea do Sur, Canadá: todos pasan a ser considerados rivais potenciais na competencia industrial e comercial. Acabouse a idea dun Occidente unido por valores e regras compartidas. Para Trump, a economía é un xogo de suma cero, e a política comercial debe servir intereses concretos, non ideais abstractos. 

Esta visión representa unha ruptura drástica cos principios que rexeron o comercio internacional desde a posguerra. Durante máis de sete décadas, os Estados Unidos foron o arquitecto e garante do sistema multilateral de comercio. Desde Bretton Woods ata a creación da OMC, Washington defendeu a apertura de mercados, a redución de barreiras e a expansión das cadeas globais de valor como mecanismos de crecemento mutuo, estabilidade xeopolítica e proxección de influencia. Ese consenso liberal —por imperfecto que fose— permitiu un período de expansión económica sen precedentes, sacou a centos de millóns de persoas da pobreza e facilitou a integración de países emerxentes ao sistema global. 

Trump dinamitou ese consenso. E fíxoo cunha audacia que contrasta coa parálise doutros actores globais. Mentres Europa aínda debate sobre a súa autonomía estratéxica e discute as súas regras fiscais, os Estados Unidos impoñen novas regras de xogo sen pedir permiso. Mentres China trata de proxectar poder a través diversas iniciativas, Trump utiliza o comercio como castigo ou como premio segundo conveña aos seus intereses. É un modelo máis agresivo, máis imprevisible.

As implicacións para o resto do mundo son profundas. Europa, en particular, enfróntase a unha encrucillada. Durante anos, o proxecto europeo construíuse sobre a idea de interdependencia, de mercados abertos, de alianzas económicas como base da estabilidade política. Pero ese modelo hoxe está en crise. A dependencia enerxética de Rusia demostrou os riscos dunha apertura inxenua. A subordinación tecnolóxica fronte aos Estados Unidos e China evidencia a falta de soberanía industrial. E agora, o ataque comercial desde Washington confirma que a era do comercio como un espazo apolítico rematou. 

Se a Unión Europea non reacciona con rapidez, coherencia e ambición, corre o risco de quedar atrapada nunha posición de debilidade crónica. As respostas diplomáticas non abondan. Requírese política industrial activa, investimento masivo en sectores estratéxicos, defensa do mercado interno fronte a prácticas desleais, e —sobre todo— unha revisión profunda do seu papel na nova orde económica global. Non se trata de replicar o proteccionismo de Trump, senón de comprender que xa non chega con ser un bo alumno do multilateralismo. Nun mundo de comercio armado, a neutralidade non protexe, a pasividade non convence e a inxenuidade págase cara. 

Trump abriu unha caixa de Pandora que non se pechará facilmente. A súa visión do mundo —unha na que o poder económico se impón pola forza e non se negocia— pode ser rexeitada por moitos, pero xa está sendo replicada por outros. A India, baixo Modi, xa adopta políticas similares. O Brasil coquetea co nacionalismo produtivo. China reforza a súa autosuficiencia tecnolóxica. Mesmo países tradicionalmente abertos como Australia ou Canadá comezaron a blindar sectores clave. A lóxica da eficiencia foi desprazada pola lóxica da resiliencia. O comercio como cooperación foi substituído polo comercio como competencia feroz. 

A globalización non morreu de forma súbita. Foi erosionada pouco a pouco, por crises sucesivas, por guerras, pandemias, rupturas políticas. Pero Trump deulle o golpe final. Fíxoo con convicción, con poder e cunha visión clara —aínda que discutible— do futuro. Agora o mundo debe decidir se o segue, se o combate ou se tenta construír unha terceira vía. O que está claro é que, despois do 2 abril de 2025, xa nada volverá ser como antes. 

A xustiza de Montero

by
No comments yet



“É unha vergoña que a presunción de inocencia estea por diante da denuncia das mulleres novas e valentes.”

A frase é de María Jesús Montero, vicepresidenta do Goberno de España. Non foi un descoido nin unha mala interpretación, senón unha declaración explícita de desprezo cara a un dos piares fundamentais de calquera Estado de Dereito. Logo intentou matizar as súas palabras, como fai sempre que se ve acurralada, pero a mensaxe xa estaba lanzada. E era claro: a presunción de inocencia é un obstáculo que hai que sortear, un vestixio molesto que impide que a xustiza se dite en función de consignas e non de probas. 

Pero en democracia non se condena por conviccións nin por presións mediáticas. Condénase con probas, con feitos obxectivos que desmonten a presunción de inocencia, o dereito que protexe a todos, culpables e inocentes, da arbitrariedade e do abuso. Cando a única proba é un testemuño, este debe cumprir uns requisitos mínimos para que poida soster unha condena: ser verosímil, é dicir, lóxico, coherente e sen contradicións graves; non haber motivos de incribilidade subxectiva, é dicir, que non existan inimizades, intereses ocultos ou presións externas que fagan dubidar da súa sinceridade; e que o relato sexa persistente no tempo, sen cambios substanciais ao longo do proceso. Isto non é un capricho nin unha esixencia desmesurada, é a base dun xuízo xusto. 

O caso de Dani Alves demostrou como este principio fundamental se está a erosionar perigosamente. A primeira sentenza baseouse na declaración da vítima, a pesar de que existían probas que a contradicían. Ela dixo que non houbo felación, pero a análise forense atopou restos de ADN do acusado na súa boca. Describiu unha posición concreta durante a agresión que non coincidía coas pegadas dactilares atopadas na escena. As súas amigas falaron dun ambiente previo que as cámaras de seguridade desmentiron. A sentenza que agora o absolve non nega que a vítima puidese ter sufrido un ataque, senón que conclúe que o seu testemuño non supera o limiar probatorio necesario para condenar. Non se trata de “non crer nas mulleres”, senón de aplicar o dereito de forma rigorosa, sen excepcións, sen presións e sen manipulacións interesadas. 

Pero para Montero e o seu Goberno, isto é inaceptable. Non porque lles preocupe a Xustiza, senón porque a queren controlar. Levan anos sinalando xuíces, desacreditando tribunais e presionando os medios de comunicación para que repitan o seu relato sen fisuras. RTVE, o CIS, o INE, a Fiscalía… todas as institucións que puideron colonizar foron sometidas a unha estratexia de control absoluto. O Parlamento converteuse nunha ferramenta decorativa, reducindo a súa función a convalidar decretos-lei cos que o Executivo lexisla sen contrapesos. As leis cámbianse con descaro para protexer os aliados do Goberno, eliminando delitos, rebaixando penas ou concedendo indultos en función dos intereses políticos do momento. Neste contexto, a frase de Montero non é un exabrupto illado, senón un síntoma do deterioro institucional: o poder político xa non se conforma con influír na Xustiza, quere decidir directamente quen é culpable e quen é inocente. 

En calquera país serio, Montero tería dimitido ao instante. Pero na España de Sánchez, a responsabilidade política é un concepto en desuso. Ninguén dimite, ninguén rende contas, todo se xustifica con ataques á oposición ou coa burda manipulación dun electorado ao que se bombardea con discursos emocionais para que non preste atención á realidade. Cada día desmontase un pouco máis o sistema de equilibrios e garantías democráticas sen que pareza haber un freo. A independencia xudicial é un obstáculo, a liberdade de prensa é incómoda e o control do poder lexislativo é un trámite máis. 

E mentres o Goberno avanza na súa degradación institucional, o Partido Popular segue no seu encollemento crónico, máis preocupado por non ser asociado coa extrema dereita que por exercer unha oposición firme e efectiva. A súa tibieza e o seu medo á confrontación ideolóxica deixaron o campo libre a un Executivo que non dubida en arrasar con todo para manterse no poder. A democracia non só se perde pola acción de quen a erosiona, senón tamén pola inacción de quen a debería defender.

“LA VIDA DIFÍCIL” (Slawomir Mrozek)

by
No comments yet




A vida difícil, de Sławomir Mrożek, é un libro que desarma. Non porque impoña unha gran densidade teórica ou porque esixa do lector un esforzo interpretativo desmesurado, senón porque a súa intelixencia é dunha claridade esmagadora. Mrożek non argumenta nin moraliza, non corrixe: expón. Presenta situacións absurdas nas que a linguaxe do poder e a lóxica do totalitarismo quedan espidos na súa ridiculez. O seu humor non é un alivio, senón unha trampa: un ri, pero a risa chega cunha incomodidade crecente. Unha risa que se manifesta ante situacións que non a merecen. 

Os contos son curtos, a miúdo brevísimos, pero precisos como un escalpelo. En A revolución, o protagonista abúrrese e decide transformar o seu mundo, pero o seu gran acto revolucionario non é máis que un cambio de mobles dentro do seu propio cuarto. Por un novo fútbol presenta unha sociedade na que o resultado de cada partido é fixado de antemán polo Estado para evitar a incerteza. A coexistencia mostra a estraña convivencia entre un párroco e o demo, onde o medo e a resignación se entrelazan ata volverse indistinguibles. E en Galeona, quizais o conto máis fermoso do libro, o que máis me gustou, Mrożek deixa caer unha frase que o resume todo: “O home busca os principios porque lle parece que cando os coñeza comprenderá algo”. 

Rin con este libro, pero tamén me inquietou. Divertiume, pero sobre todo fíxome pensar. Hai libros que abonda con lelos unha vez, e outros que hai que posuír. A vida difícil pertence á segunda categoría. Prestáronmo, pero xa decidín mercalo. Para relelo, para telo.

O azul de Raquel

by
No comments yet



A reunión no Ceres foi, unha vez máis, un deses encontros nos que nos analizamos ata o infinito e máis alá. Como hai sete días, volvemos xuntarnos arredor dunha mesa, pero esta vez cun xogo de cores que prometía revelar “profundos segredos” da nosa personalidade. Durante a semana, Raquel estivo “enganándonos”, coloreándonos de maneira “perversa”. O gran instrumento de autocoñecemento? Un “ral” de cores con só catro opcións: vermello, azul, verde e amarelo. Coma un parchís, máis ou menos. A cada un tócalle unha cor e despois é cuestión de ir tirando os dados. 

O exercicio non podía ser máis revelador: cada cor significaba algo sobre nós, un diagnóstico exprés da nosa forma de ser. Mentres Raquel explicaba o funcionamento deste sistema infalible, eu mostraba certo escepticismo e resignación (típico dos azuis). De verdade podíase reducir a complexidade humana a catro cores? Pois parece que si. Palabra de Raquel, te alabamos, Señora. 

Chegou a miña quenda. Raquel miroume, sentenciou con firmeza e sen dubidar: “Ti es azul.” 

Azul. O veredicto caeu coma cando che entregaban as notas no colexio. É o que hai. Azul. E agora que? Significa que teño que vivir segundo o manual de instrucións do azul? Raquel, moi convencida, explicoume que o azul define ás persoas organizadas, analíticas, perfeccionistas… Vamos, un manual de instrucións ambulante. Pero eu, mentres escoitaba, pensaba noutras cousas: que o azul era a cor favorita do meu fillo, no azul da camiseta do primeiro equipo de fútbol no que xoguei, nos pitufos da miña infancia, no Kind of Blue de Miles Davis, na icónica foto da Terra vista dende o espazo, en Grace Kelly e o seu vestido en “Atrapa a un ladrón”… Todo isto era azul para min, pero parece que iso non contaba. 

Non, hoxe pola mañá o azul non era iso. Hoxe o azul era unha desas etiquetas de psicoloxía que serven para clasificar as persoas en categorías cómodas e facilmente arquivables. Porque claro, etiquetar é fundamental para o autocoñecemento, igual que os códigos de cores para un pintor ou un barnizador. 

E aquí estou, etiquetado. Como se me acabasen de colgar unha desas etiquetas de plástico que levan as roupas do Zara. Porque, segundo parece, son metódico. Pois si, un pouco. Busco os meus obxectivos de maneira directa? Non sempre, ás veces prefiro usar a porta traseira ou directamente un pasadizo secreto. Son introvertido? Bueno, se por introvertido entendemos que me gusta estar só pero tamén desfruto da xente interesante, pois vale. Azul serei. 

Así que acepto ser azul. Pero non un azul estático e perfecto, senón un azul que ás veces se desgasta, se apaga ou se volve escuro. 

Grazas, Raquel. Saúdos dun pitufo.




"EL MALENTENDIDO (Irene Némirovsky)

by
2 Comments




“O malentendido” de Irène Némirovsky é unha novela que unha compañeira me recomendou, salientando tanto á autora como á obra en si. A trama céntrase na relación amorosa entre Yves Harteloup, descendente dunha familia burguesa empobrecida tras a Primeira Guerra Mundial, e Denise, a nova esposa dun antigo compañeiro do hospital militar. O seu idilio comeza durante unhas vacacións en Hendaya e continúa en París, onde as diferenzas de clase, inseguridades e malentendidos poñen a proba o seu amor.

A autora preséntanos a sociedade da época, destacando as diferenzas e barreiras entre as clases sociais, o valor do traballo e do prestixio social, así como as desigualdades entre homes e mulleres. A través dos seus personaxes, Némirovsky amosa como estas cuestións inflúen nas relacións persoais e na dinámica social do período, explorando temas como a confianza, a entrega e o amor.

A novela está ben escrita e reflicte a habilidade de Némirovsky para explorar a psicoloxía dos seus personaxes e as tensións sociais da época. Porén, o enfoque nunha relación amorosa non é do meu especial interese por cuestións de gustos persoais. Aínda así, valoro a calidade narrativa da autora e a súa capacidade para plasmar con precisión as complexidades e os sentimentos das persoas, neste caso, de dúas persoas namoradas que enfrontan diversas cuestións que complican a súa unión.

Unha casa en ruinas

by
No comments yet




Esta falta de apoios, sumada ao feito de que o Goberno, un ano máis, non presentou os orzamentos, deixou en evidencia que, nestes momentos, non temos un Executivo coa suficiente solidez para afrontar o futuro con garantías. É un goberno débil, cuxo único obxectivo é a súa propia permanencia e que, para iso, recorre a calquera escusa e adopta medidas que, nalgúns casos, claramente atentan contra os principios dun Estado democrático. 

Imaxinemos que a nosa democracia é unha casa. Unha casa con muros de leis, vigas de institucións e unha estrutura que, aínda que ás veces coxe, nos protexeu de tormentas e derrubamentos. Non é perfecta, pero é a única que temos. Agora imaxinemos que alguén entra e comeza a cambiar as pechaduras, a mover as paredes, a pintar as ventás de negro para que ninguén vexa o que ocorre dentro. Faino cun sorriso, insultando e mentindo, coa tranquilidade de quen se sabe impune, coa desvergoña de quen está convencido de que a casa lle pertence, de que non é de todos, senón súa, de Sánchez.

O primeiro golpe chegou coa reforma do Código Penal. Onde antes había muros firmes, agora hai portas xiratorias polas que entran e saen aliados políticos beneficiados por leis feitas á medida. Logo veu a ocupación das institucións: unha colonización metódica do poder xudicial, do Tribunal Constitucional, de calquera organismo que puidese facer de contrapeso. Como quen enche unha casa de mobles ao seu gusto, sen preguntar se aos demais lles parece ben.

Despois chegou a quenda dos medios de comunicación e das empresas estratéxicas. Que importa a competencia ou as regras do mercado cando se pode intervir e colocar aos amigos? Mentres tanto, a seguridade do Estado, esa pechadura que debería protexernos a todos, deixouse aberta. Pactos opacos, concesións perigosas, decisións que debilitan a nosa posición fronte a quen nos desafía.

Pero o máis inquietante é outra cousa: a normalización do desacato. O Goberno descubriu que a Constitución se pode dobrar como un pano, que os seus límites son elásticos se se ten o poder suficiente. O que onte era impensable, hoxe é rutina; o que hoxe é escándalo, mañá será unha anécdota. E así, ladrillo a ladrillo, a casa convértese noutra cousa.

O problema das casas é que, cando se manipula demasiado a súa estrutura, corren o risco de virse abaixo. Entón xa non hai democracia, só entullos e po. Esa é a casa que nos está deixando Sánchez.




ORDESA (Manuel Vilas)

by
No comments yet




Ordesa é un libro que doe. Doe porque é un exercicio de memoria, pero tamén de ausencia, do que se lembra e do que nunca se soubo. Manuel Vilas escribe dende a ferida, dende unha orfandade que é máis ca a morte dos pais: é a certeza de que hai preguntas que nunca terán resposta. 

O libro é un longo monólogo que atravesa a súa infancia, a España dos sesenta e setenta, a súa relación cos pais, o seu divorcio, os seus fillos, o seu alcoholismo, a pobreza que sufriu e que segue sentindo como unha identidade, incluso como unha forma de moralidade. Todo isto, cunha prosa que oscila entre o poético e o brutal, entre o nostálxico e o descarnado. 

A morte é o gran tema de Ordesa. Vilas fala dela sen rodeos, sen misticismos, cunha crueza que ás veces desconcerta. Os seus pais, aos que converte en figuras case míticas, aparecen na narración como cadáveres, anxos, espectros. A morte do pai, sobre todo, é unha ferida aberta: “Non me dixo nada, non me dixo adeus, non me dixo quérote, non me dixo quéreste, así que calou”. Esa ausencia de palabras, de despedida, é o núcleo da dor que percorre o libro. 

Pero non só a morte pesa nestas páxinas. Tamén a soidade, a incomunicación, a fraxilidade do ser humano. Vilas retrata a súa propia vulnerabilidade sen reservas, amosando o seu desamparo, a súa distancia cos fillos, a súa vida tras o divorcio, o seu apartamento cheo de po. E porén, no medio de todo, defende a familia, aínda que sempre fose unha familia de silencios, de cousas que non se dixeron, de historias que se perderon. 

É un libro honesto, valente, por momentos incómodo, por momentos conmovedor. Un libro que busca poñer orde no caos da memoria, atopar sentido ao vivido, talvez pechar feridas ou, cando menos, nomealas. Porque nomear é resistir ao esquecemento. 

Recomendable.

oscuroabismo. Con la tecnología de Blogger.