Ordesa é un libro que doe. Doe porque é un exercicio de memoria, pero tamén de ausencia, do que se lembra e do que nunca se soubo. Manuel Vilas escribe dende a ferida, dende unha orfandade que é máis ca a morte dos pais: é a certeza de que hai preguntas que nunca terán resposta.
O libro é un longo monólogo que atravesa a súa infancia, a España dos sesenta e setenta, a súa relación cos pais, o seu divorcio, os seus fillos, o seu alcoholismo, a pobreza que sufriu e que segue sentindo como unha identidade, incluso como unha forma de moralidade. Todo isto, cunha prosa que oscila entre o poético e o brutal, entre o nostálxico e o descarnado.
A morte é o gran tema de Ordesa. Vilas fala dela sen rodeos, sen misticismos, cunha crueza que ás veces desconcerta. Os seus pais, aos que converte en figuras case míticas, aparecen na narración como cadáveres, anxos, espectros. A morte do pai, sobre todo, é unha ferida aberta: “Non me dixo nada, non me dixo adeus, non me dixo quérote, non me dixo quéreste, así que calou”. Esa ausencia de palabras, de despedida, é o núcleo da dor que percorre o libro.
Pero non só a morte pesa nestas páxinas. Tamén a soidade, a incomunicación, a fraxilidade do ser humano. Vilas retrata a súa propia vulnerabilidade sen reservas, amosando o seu desamparo, a súa distancia cos fillos, a súa vida tras o divorcio, o seu apartamento cheo de po. E porén, no medio de todo, defende a familia, aínda que sempre fose unha familia de silencios, de cousas que non se dixeron, de historias que se perderon.
É un libro honesto, valente, por momentos incómodo, por momentos conmovedor. Un libro que busca poñer orde no caos da memoria, atopar sentido ao vivido, talvez pechar feridas ou, cando menos, nomealas. Porque nomear é resistir ao esquecemento.
Recomendable.
