“DESPEJADO” (CARYS DAVIES)

by
No comments yet


Veño de rematar Despejado, a novela de Carys Davies, e aínda estou baixo o efecto da súa delicadeza e fondura. Xa lera boas críticas antes de comezala, pero a verdade é que quedan curtas. É unha historia breve en extensión, si, pero inmensa en emoción, intensa no que suxire e poderosísima no que cala.

A trama xira arredor de dous descoñecidos: John Ferguson, un mozo presbítero enviado no ano 1843 a unha illa remota de Escocia para desafiuzar ao seu último habitante, e Ivar, ese habitante solitario que leva décadas vivindo en illamento voluntario. Cando John aparece inconsciente na praia tras un naufraxio, Ivar, sen saber quen é nin ao que vén, recólleo, coida del e dálle acubillo. A partir de aí, nace entre eles unha relación silenciosa, fráxil, pero profundamente humana.

Dende o primeiro momento, a novela consegue meterte nese mundo: sentes o vento, o frío, a humidade da pedra, a rudeza da paisaxe. Todo está contado cunha contención que emociona máis ca calquera exceso. Hai algo moi íntimo na maneira en que Davies nos leva a esa illa, a esa casa, a ese vínculo que se vai tecendo entre dous homes que apenas se entenden con palabras, pero que, sen embargo, comezan a recoñecerse a través dos xestos, da comida compartida, dos silencios.

Un dos fragmentos que máis me impresionou foi ese no que John empeza a cuestionar a súa fe, a súa moral, a súa misión. Séntese atrapado pola culpa, pola xenerosidade que recibiu de Ivar e que o desarma. Esa escena na cela do ermitán, coa meixela apoiada na pedra fría, preguntándose se fixo todo mal, pareceume devastadora pola súa honestidade. Porque aí está un dos grandes temas da novela: o tempo, o irreversible, a conciencia de un mesmo fronte ao outro.

E logo está Mary, a muller de John, que agarda en terra firme e cuxa chegada, cara ao final, introduce unha disxuntiva inesperada. A súa presenza abre un camiño novo, ou quizais péchao. O final, como debe ser nunha historia así, é aberto, suxestivo, mesmo doloroso, porque a relación que se construíu entre John e Ivar, sen artificios nin grandes xestos, parecía ter unha pureza case perfecta. Non necesitaban moito: quizais só mirarse, camiñar xuntos, compartir o lume. Ás veces, con iso abonda.

Despejado é un libro que, sen levantar a voz, di moito. Unha xoia narrativa, intensa, sobria, fermosísima, que deixa unha pegada fonda. Un lugar inhóspito convértese nun refuxio; dous homes que non se buscaban, atópanse. E o que xorde entre eles —o que nunca chega a nomearse de todo— é o que fai desta novela unha experiencia tan poderosa.

O dito: un libro precioso, sutil e fondamente humano.

“ EL HOMBRE EN BUSCA DE SENTIDO” (VIKTOR FRANKL)

by
No comments yet



O home en busca de sentido é moito máis ca un testemuño sobre os horrores vividos por Viktor Frankl nos campos de concentración durante a Segunda Guerra Mundial. Aínda que poida parecer que se trata doutro libro máis que relata o sucedido en Auschwitz e as condicións inhumanas que sufriron millóns de persoas, o verdadeiro valor desta obra reside no seu enfoque psicolóxico e existencial. Viktor Frankl, ademais de prisioneiro, era psiquiatra, e iso permitiulle observar e analizar como reaccionan os seres humanos cando son desposuídos de todo, mesmo da esperanza. Ás veces dá a sensación de que analiza a súa experiencia coma se fose un estudo psiquiátrico ou psicolóxico. 

O máis impactante do libro, para min, non é só a crueza dos feitos, senón a inmensa enteireza do autor para transformar esa experiencia nunha lección de vida; para extraer dela aprendizaxes que lle permiten sentirse digno, sentirse persoa. A medida que avanzamos na lectura, comprendemos que, mesmo no sufrimento máis extremo, o ser humano conserva a liberdade de elixir a súa actitude. Esa é, segundo Frankl, a última das liberdades humanas. 

“Cada home, mesmo baixo unhas condicións tan tráxicas, garda a liberdade interior de decidir quen quere ser —espiritualmente e mentalmente—, porque mesmo nesas circunstancias é capaz de conservar a dignidade de seguir sentindo como un ser humano.” 

Esa idea de que, pase o que pase, aínda podemos decidir como afrontalo é fondamente inspiradora. É unha premisa que nos define como seres humanos, que salienta o enorme potencial que temos, a nosa liberdade interior, e que se opón firmemente a calquera intento de deshumanización. 

Durante a lectura, é imposible non sentirse interpelado. Frankl non escribe só para contar a súa historia, senón para convidar ao lector a mirar dentro de si mesmo, a cuestionarse cal é o sentido da súa vida e como respondería ante unha situación límite. Ou, polo menos así o creo eu, tamén ante aquelas situacións máis cotiás. 

No libro, naturalmente, tamén se fala do medo, da deshumanización, da maldade, da desesperanza, da perda de futuro… pero tamén de pequenos xestos de humanidade que, no medio do horror, convértense en xigantescos. Lémbranos que sempre é posible elixir como afrontamos a adversidade. Como afrontamos a vida: sendo indecentes ou sendo decentes. 

Comecei a lectura esperando unha obra de referencia, un clásico cargado de ideas filosóficas. E aínda que moitos deses conceptos xa os coñecía ou xa reflexionara sobre eles, Frankl dálle un peso completamente distinto ao presentalos desde a experiencia directa da dor. Esa combinación entre o rigor intelectual e a vivencia íntima é o que converte este libro nun texto tan poderoso. 

É, sen dúbida, un libro que aclara moitas cousas. Non só polo que conta, senón polo que esperta. É unha obra que invita ao silencio, á introspección e a preguntarse polo verdadeiramente esencial. 

Recoméndoo, non como unha lectura de paso, senón como unha obra que debe lerse amodo, subliñando frases, respirando entre capítulos e permitindo que cada reflexión nos acompañe máis alá do momento de pechar o libro.


PATRIA (Fernando Aramburu)

by
No comments yet

 


Patria foi o terceiro libro que lemos no Club de Lectura a “Princesa Leía” (Ceres 1894), e xa o lera hai catro anos. Volver mergullarme nas súas páxinas foi un auténtico pracer. É deses libros imposibles de soltar, tanto pola historia como pola maneira que ten Aramburu de contar. Ten unha forma de narrar tan poderosa e tan próxima que o sitúa nun pedestal moi alto dentro dos escritores actuais do ámbito hispano.

O libro lévanos á vida dun pobo vasco fondamente marcado pola presenza de ETA. Nese contexto, dúas familias amigas vense de súpeto separadas por un feito tráxico: un dos fillos entra na banda, e o pai da outra familia é asasinado. O que me resulta especialmente impactante é como as nais de ambas familias afrontan esta nova realidade. Comparten trazos de carácter que reflicten unha sociedade cun matriarcado moi marcado, onde as decisións, as emocións e os silencios xiran ao seu redor. É coma se a tristura estivese sempre presente, pero ao mesmo tempo se negasen a deixarse arrastrar por ela para poder seguir adiante, aínda que teñan un fillo no cárcere ou perderan o seu marido.

Encantoume como cada personaxe ten a súa propia profundidade. Os fillos, por exemplo, teñen historias que poderían ser libros por si sós. Aínda que ETA é un tema amplamente coñecido, e lembro ben ver os atentados nas novas, Patria vai moito máis alá do conflito político. Formula temas que me resultan moi atractivos: a amizade, a procura da felicidade, a independencia (ás veces vivida de xeito tóxico), a presión familiar, o medo a pensar diferente, a romper co establecido.

Para min, o medo é o gran tema do libro. Todo está impregnado de medo: medo a falar, a pensar, a sentir, a amar, a ser feliz… ou a non selo. E Aramburu consegue transmitir todo iso cunha naturalidade incrible. Ler Patria é como estar nun bar de Bilbao, tomando un chiquito e escoitando dous veciños contar unha historia íntima, próxima, brutal.

É un libro moi recomendable. Esta foi a miña segunda lectura, e teño claro que non será a última.



Apagón eléctrico e acendido político: a crise que Sánchez converteu en relato

by
No comments yet


O 28 de abril, España quedou sen luz. Só foron cinco segundos, pero abondaron para que Pedro Sánchez acendera a súa enésima batalla política. Un apagón técnico, con causas identificadas por expertos e explicacións ofrecidas por Red Eléctrica, converteuse, da noite para a mañá, no novo episodio dun guión xa coñecido: o do líder que nunca asume, sempre sinala e transforma cada crise nunha guerra útil. Pedro Sánchez, na súa segunda comparecencia, dixo que non se coñecían as causas do apagón, pero xa sinalara os culpables: as operadoras privadas.

A secuencia é de manual. Prodúcese un fallo eléctrico a gran escala, sen treboadas, sen ciberataques, sen inimigos externos visibles. Segundo diversas opinións de expertos, todo apunta a unha causa técnica: unha sobretensión provocada por un exceso de produción de enerxía non firme —solar, basicamente— nun momento de baixa demanda. As instalacións fotovoltaicas, nun acto automático de autoprotección, desconéctanse da rede. Resultado: caída masiva da xeración e colapso momentáneo do sistema.

A causa? Un erro de planificación. Aquel día, o mix enerxético estaba desequilibrado: 18 GW de solar fronte a apenas 3,5 de hidráulica e 1,6 de gas. Ao día seguinte, con condicións similares, corrixiuse: reduciuse a solar e aumentouse a enerxía firme. Identificouse o erro. Axustouse o modelo. Fin do misterio técnico.

Pero o Goberno, e en particular Sánchez, decidiron non asumir esta explicación. Nin unha mención ao erro de planificación. Nin un recoñecemento de responsabilidade, malia que Red Eléctrica está baixo control público (a SEPI ten o 20 % e a súa presidenta, Beatriz Corredor, foi ministra socialista nomeada a dedo). No seu lugar, unha cortina de fume: ciberataques, sabotaxes, “alguén oculta algo”. O importante non era dar respostas, senón sementar sospeitas.

A comparecencia de Sánchez foi todo menos esclarecedora. Foi un exercicio de cinismo político: atacar sen asumir, desviar sen explicar, axitar sen resolver. En vez de aclarar que pasou, dedicouse a crear un inimigo: a sombra dunha ameaza dixital, útil para xustificar novos controis e distraer dunha realidade incómoda.

E en paralelo, outro fronte: o ataque implícito á enerxía nuclear. Sen probas, sen argumentos técnicos, pero en liña co seu discurso ideolóxico. Aínda que voces dentro do PSOE —e desde comunidades como Estremadura— piden reabrir o debate sobre a enerxía firme, Sánchez prefire aferrarse ao seu relato renovable, sen matices. Nin unha palabra sobre a incapacidade actual das enerxías non firmes para estabilizar a rede en tempo real. Nin palabra de mellorar a rede de distribución eléctrica da que viñan avisando expertos. Porque aquí o debate non é renovables si ou non, senón como xestionalas con responsabilidade. Pero iso esixe humildade técnica, non propaganda política.

E mentres tanto, hai consecuencias reais. Non só a incerteza nos fogares. Non só a parálise momentánea. Tres persoas morreron, como aconteceu en Taboadela, o meu concello. Unha delas dependía dun respirador que deixou de funcionar durante o apagón. Iso non é unha anécdota nin un susto: é unha traxedia.

España non precisa líderes que vexan inimigos en cada esquina. Precisa gobernantes que saiban xestionar, asumir e corrixir. O ocorrido o 28 de abril non foi unha conspiración: foi un erro. E o verdadeiramente preocupante é que, lonxe de aprender del, o Goberno decidiu convertelo en munición para a súa guerra política perpetua.

Porque se algo ten demostrado Pedro Sánchez, é que nunca desaproveita unha boa crise para reforzar o seu relato. Aínda que se apague a luz, el asegura que o foco siga sobre a súa versión. Aínda que o sistema colapse, o relato segue acendido.

Benvidos, unha vez máis, á España das crises útiles. #apagon #indecencia

oscuroabismo. Con la tecnología de Blogger.