San Miguel de Soutopenedo é unha xoia arquitectónica que se erixe no lugar da Eirexa, ao oeste do Valle da Rabeda e ao leste do castro de Trelle, preto dos ríos Valverde e Barbaña, dentro do concello de San Cibrao das Viñas. Esta igrexa, que experimentou importantes transformacións ao longo dos séculos, presenta unha fascinante mestura de estilos arquitectónicos e elementos históricos.
A igrexa, dunha soa nave e ábsida rectangular, conserva a súa estrutura románica orixinal na nave, construída cun aparello pseudoisódomo de perpiaños graníticos dourados e canecillos. Con todo, a fachada principal é netamente barroca, destacando unha esvelta torre cun balcón de pedra e un cornisamento notable. A portada meridional, aínda que mantén elementos orixinais, mostra evidencias de reformas posteriores co uso de perpiaños de granito gris xunto aos dourados.
Particularmente interesantes son os canecillos que adornan as cornixas, cunha variedade de temas xeométricos, figurados e vexetais. Os temas figurados inclúen representacións de cabezas de animais como carneiros, lobos e un raposo, así como figuras humanas, destacando un home pensativo e unha muller con toca. Estas esculturas ofrecen unha rica visión da iconografía e a simboloxía da época.
Aínda que non tiven a oportunidade de entrar ao interior da igrexa, é sabido que este foi profundamente transformado, preservando só os muros orixinais da nave e algunhas saeteras. O retablo barroco e a bóveda de madeira da capela maior son elementos destacados do interior. A ausencia dunha ábsida románico, substituído por unha capela barroca, e as sucesivas reformas evidencian unha historia de adaptacións e cambios.
Aínda que os datos precisos para datar a igrexa son escasos, os segmentos de cornixa adornados con bólas e os canecillos figurados suxiren unha orixe a finais do século XII ou principios do XIII. A influencia da catedral de Ourense no uso destes elementos decorativos é notable e reflicte a conexión cultural e artística da rexión.
Ademais de explorar a igrexa, tiven a oportunidade de percorrer a súa contorna inmediata, que engade un encanto especial á visita. A casa reitoral e outras vivendas tradicionais, xunto cos hórreos, achegan unha visión auténtica da arquitectura rural galega. Descubrín outro reloxo de sol, ademais do que se atopa no lateral da igrexa, o que engade un toque de historia e funcionalidade a esta fermosa paisaxe.
Detalles arquitectónicos como portas talladas e balcóns ornamentados resaltan a atención ao detalle e a artesanía que caracterizan á zona. A riqueza destes elementos contribúe a unha experiencia visualmente rica e culturalmente profunda, enmarcada por unha contorna natural apracible e encantador.
Todo isto, como xa sinalei, atópase moi preto de Ourense, o que fai de Soutopenedo, no concello de San Cibrao das Viñas, un destino accesible e altamente recomendable para quen desexe saber algo da nosa historia, da nosa arquitectura e da beleza do rural galego.
