Castelo de Monterrei, o conxunto fortificado máis grande de Galicia, está situado na parroquia de Santa María, a 72 quilómetros de Ourense, na confluencia de camiños entre Sanabria e Ourense, preto do río Támega, na zona máis alta do Val de Monterrei.
Dominando o Val de Monterrei, o río Támega e a vila de Verín atópase o Castelo de Monterrei. Leste foi, na Idade Media, un punto estratéxico pola súa proximidade e por ser o punto de entrada a calquera parte de Galicia.
O castelo foi construído no século XII por Alfonso Henríquez, neto do rei Alfonso VIN e adquiriu importancia no século XIV con Pedro I o Cruel, o último rei antes da chegada da dinastía os Trastámara. En 1506 arribou aquí Felipe o Fermoso para atoparse co Cardeal Cisneros e ensinarlle a súa función como rei de España
A arquitectura do castelo se ha ir adaptando a diferentes estilos ao longo dos séculos: a Torre das Damas é do século XIV, entre os séculos XV e XVII construíuse o palacio renacentista, a torre da Homenaxe, o hospital de peregrinos e a igrexa gótica de Santa María, na Idade Moderna construíronse dous recintos que encerraban os conventos de franciscanos e xesuítas, etc
Este lugar, á parte da súa función militar e que se evidencia na súa ponte levadizo, as súas almenas, saeteras, o seu tres murallas defensivas, etc, destacou tamén pola vida cultural da pequena corte nobiliaria, na que se impartía docencia en gramática, artes e teoloxía.
Para finalizar sinalar que moi preto del, nunha lomba lindeira atópase o Forte dá Atalaia, pequena torre-fortaleza de planta cuadrangular que servía como complemento defensivo do citado castelo
Como indica en galiciamaxica.eu “Existe un sillar nun do muros que contén unha inscrición que marca o ano 1664. Empezouse a construír no ano 1640, na época dos enfrontamentos co país veciño. Estaba situado na ladeira con o flanco máis débil que ademais estaba orientada cara a Portugal. Tamén servía para protexer a fonte que dotaba de auga doce ao conxunto das fortalezas. O tres fortificaciones formaban un nó defensivo ante os eventuais ataques portugueses”
Fontes:
