Moi preto de Ourense, a un 10 km no roteiro que leva a Celanova, Loiro é unha pequena localidade pertencente ao municipio de Barbadás, ao norte da comarca de Celanova e Baixa Limia. Alí atopamos a igrexa románica de San Martiño
O edificio de la Iglesia de Loiro é unha estrutura de pequenas dimensións cunha arquitectura que segue o esquema rectangular típico do románico galego. A pesar de que experimentou algunhas modificacións ao longo dos anos, aínda conserva moitas características notables
O edificio componse dunha nave e unha ábsida, aínda que a nave foi modificada, dividíndose en dous tramos separados por un arco diafragma. O tramo oriental é máis ancho que o occidental, que mantén a estrutura orixinal. Estas alteracións débense a unha reconstrución moderna que tamén afectou á fábrica da ábsida. En planta e en alzado, destacan tres volumes distintivos: a ábsida, o falso cruceiro e a nave primitiva.
No hastial occidental da igrexa, obsérvase unha cornixa decorada con arquillos, debaixo dunha espadana campanario barroca flanqueada por pináculos. No muro setentrional da ábsida, engadiuse unha sancristía de baixa altura en tempos máis recentes.
Os muros norte e sur seguen un esquema similar, con accesos baixo arcos de medio punto e tímpanos lisos apoiados en mochetas con decoración xeométrica. Na cornixa, atópanse dezaoito canecillos decorados con varios motivos, incluíndo formas vexetais, xeométricas e representacións de cabezas humanas e animais.
A fachada occidental da igrexa destaca por un tejaroz prominente que divide a fachada en dous corpos. O corpo inferior presenta unha portada pechada cunha arquivolta de medio punto e columnillas estilizadas. As columnas teñen baseas áticas decoradas con motivos vexetais e zigzags. O tímpano da portada foi modificado e mostra unha cruz, unha flor cuadrifoliada e dúas cabezas humanas cos brazos estendidos.
A fachada occidental tamén conta cun tejaroz que presenta once arquillos sostidos por doce canecillos con decoracións xeométricas, vexetais e figuras humanas ou animais nos tímpanos e canecillos. No segundo corpo da fachada, ábrese un van con arquivolta de medio punto liso sobre cimacios en nacela. No interior da igrexa, atópase un espazo amplo, con dous vans con amplo derrame interno nos muros que preceden á ábsida. O arco triunfal que separa o presbiterio da nave é sinxelo, de medio punto, e apoiado en grosas columnas con capiteis decorados con motivos vexetais e entrelazos.
A pesar das modificacións na súa estrutura, a Igrexa de Loiro é un magnífico exemplo do románico do primeiro cuarto do século XIII. Identificáronse reedificaciones principalmente na nave, e algúns dos canecillos son tallas modernas. A riqueza monumental da fachada occidental é incuestionable. A igrexa pódese comparar con outros exemplos da provincia que tamén reflicten a influencia da catedral de Ourense nas súas estruturas arquitectónicas, en particular na solución de arquillos que sosteñen as cornixas e as bólas de acubíllalas na fachada, unha característica común na rexión en torno a o ano 1200.
